معرفی و بررسی کتاب شهید باهنر

کتاب شهید باهنر

نویسنده: مرجان فولاد وند؛ زیر نظر شورای کارشناسی دفتر انتشارات کمک آموزشی

ناشر: انتشارات مدرسه

نوبت چاپ: هفتم؛ ۱۳۹۲

تعداد صفحات: ۱۲۸ صفحه؛ مصور

کتاب حاضر، کتابی است که به طور اجمال به زندگی شهید بزرگوار عرصه فرهنگ انقلاب اسلامی شهید محمد جواد باهنر می پردازد.

چاپ حاضر در ۲۱۰۰ نسخه منتشر شده که مجموع هفت چاپ ۲۴۶۰۰ نسخه می شود. این کتاب با همکاری گنگره بزرگداشت شهید باهنر و اداره کل آموزش و پرورش استان کرمان به زیور طبع آراسته شده است.

کتاب به دو قسمت تقسیم شده است. قسمت اول شرح حال و فعالیت های شهید بزرگوار  در ۵۵ صفحه می باشد. این قسمت با سال شمار اجمالی زندگی شروع شده و به زندگی شهید از مکتب تا شهادت می پردازد.

جان کلام  و عصاره این کتاب همین ۵۵ صفحه است و قسمت دوم در حدود هفتاد صفحه در حقیقت به معرفی و چکیده برخی آثار ایشان می پردازد که برای خواننده لطفی چندانی ندارد و ناخود آگاه به ذهن خواننده می افتد که نویسنده یا ناشر این هفتاد صفحه را برای قطور شدن صفحات کتاب آورده است.

گرچه توضیحاتی در مقدمه کتاب درباره گروه سنی مخاطب این کتاب ذکر نشده است، اما با توجه به ناشر کتاب که ناشر کتاب های آموزش و پرورش است، و این بخش پایانی، می توان این نتیجه را گرفت که کتاب برای گروه هایی از دانش آموزان نوشته شده است. با این پیش فرض بخش دوم جای خود را باز می کند و ممکن است مطالب این قسمت برای آنها سودمند باشد.

قسمت دوم کتاب از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول ارائه اجمالی از آثار شهید باهنر در ۴۴ صفحه. بخش دوم: قسمت هایی از پیام امام خمینی (ره) در مورد شهیدان رجایی و باهنر  و مصاحبه مقام معظم رهبری در مورد شهید باهنر می باشد که در سه صفحه ارائه شده است. بخش سوم توضیح اعلام  و اصطلاحات بخش اول است که در ۱۷ صفحه ارائه شده است.

به نظر می رسد قسمت دوم بخش دوم (شهید باهنر از دیدگاه امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری) باید در اوائل کتاب، بعد از سال نمای زندگی و یا در پایان بخش اول ذکر می شد.

سال شمار زندگی با همه اجمالش اشکال هایی دارد از جمله این که تاریخ ها به سال ذکر شده و از ذکر ماه و روز وقایع در اکثر موارد سرباز زده است، اشکالاتی هم دارد. به طور مثال در بخشی از آن آمده است:

۱۳۲۳؛ تحصیل در مدرسه معصومیه قم، آغاز دوران طلبگی

۱۳۳۳؛ سفر به قم برای ادامه تحصیل، اخذ دیپلم، شرکت در درس خارج فقه حضرت امام خمینی (ره)

در حالی که مدرسه معصومیه مذکور در شهر کرمان قرار دارد و با مدرسه معصومیه قم متفاوت است و هجرت ایشان به قم در سال ۱۳۳۲ بوده نه سال ۱۳۳۳٫ این مطلب در صفحه ۱۴ کتاب هم ذکر شده است.

در صفحه ۱۴ کتاب که به ذکر تحصیلات شهید باهنر در حوزه علمیه معصومیه کرمان می پردازد، آمده است:

درس های مقدماتی حوزه با خواندن کفایة الاصول و مکاسب تمام شد. از آن پس باید دروس سطح را می خواندند؛ در حالی که هنوز به کلاس های شبانه دبیرستان می رفتند.

در صفحه ۱۶ و ۱۷ هم که وقایع سال اول حضور در قم را توضیح می دهد آمده است:

محمد جواد و علی با پرس و جوی بسیار درباره درس ها، کلاس ها و استاد های شان را انتخاب کردند. ابتدا باید کفایة الاصول و مکاسب را را تمام می کردند. این دروس را نزد استاد های آن زمان، آقای سلطانی، مجاهدی و آشیخ محمد جواد اصفهانی خواندند.

اینجا باید به دو نکته توجه کرد:

یک اینکه درس دروس سطح حوزه علمیه با اتمام لمعتین شروع می شود. دروس ابتدایی سطح عالی حوزه با خواندن رسائل و مکاسب شیخ انصاری آغاز شده و با خواندن کفایة الاصول آخوند خراسانی به اتمام می رسد. در کتاب به این مطلب توجه نشده است و سطح را بعد از کفایه لحاظ کرده است.

نکته دوم این است که شهید باهنر اگر مکاسب و کفایه را در کرمان خوانده است.  پس باید برای درس خارج به قم می رفت؛ در حالی که طبق گفته کتاب، این دروس را هم در کرمان خوانده و هم در قم. اگر بخواهیم بین این دو مطلب جمع کنیم باید بگوئیم ایشان دوره سطح را در کرمان شروع کرده؛ اما در قم به اتمام رسانده است.

شهید باهنر از جمله شخصیت هایی است که با توجه این که دبیر کل حزب جمهوری اسلامی، نخست وزیر دولت شهید رجایی، نسخه دوم شهید بهشتی بوده و هریک از این عناوین ایجاب می کرد که آثاری در خور شأن ایشان نوشته شده و سیره زندگی این بزرگوار ارئه می شد، اما متأسفانه تاکنون کاری درخور انجام نگرفته است. اما در بین آثار موجود کتاب حاضر با همه نقص هایش بهتر از بقیه به زندگی این شهید بزرگوار پرداخته است.

پیوندهای مرتبط:

برش هایی از این کتاب را در اینجا ملاحظه بفرمائید.